Deltawerken zorgen ervoor dat kans op nieuwe watersnoodramp ‘heel klein’ is | Binnenland

De kans dat je overlijdt door een watersnoodramp mag van de wet niet groter zijn dan 1 op 100.000 per jaar. “Dat is een uiterst kleine kans, maar het is niet nul”, zegt Glas. “Het leven is onzeker en uitsluiten kunnen we niks.”

Toch benadrukt Glas, de belangrijkste adviseur van het kabinet als het gaat om de bescherming tegen het water, dat mensen zich geen grote zorgen hoeven te maken.

“We zitten op een veel hoger veiligheidsniveau dan in 1953. Er is geen land dat zulke hoge veiligheidsnormen heeft voor zijn keringen en dijken. En hier, in het laagst gelegen deel van Europa, is er al zeventig jaar niemand verdronken door een watersnood.”

Die hoge normen komen door de Watersnoodramp. Voor februari 1953 had dijkversterking niet de hoogste prioriteit. Het geld ging zo kort na de oorlog naar andere dure projecten.

Onder anderen ingenieur Johan van Veen wees meerdere keren op de slechte staat van de kustbescherming. Maar met zijn advies werd niks gedaan.

Daar kwam na de Watersnoodramp verandering in. Weken nadat het zeewater Zuidwest-Nederland had overspoeld, werden de eerste plannen voor de Deltawerken gemaakt. Het leidde uiteindelijk tot bouwwerken zoals de Oosterscheldekering, waar andere landen vol bewondering naar kijken.

Op dit moment zijn er volgens Glas geen zwakke plekken in de bescherming tegen het water. Die waren er tot enkele jaren geleden wel. Meerdere duinen behoorden toen tot de zogeheten ‘zwakke schakels’.

In een aantal jaar tijd zijn die duinen versterkt met zand. Daardoor “voldoen alle keringen aan de norm van vandaag”, zegt Glas.

Dat betekent niet dat de deltacommissaris rustig achterover kan leunen. Door klimaatverandering stijgt de zeespiegel en weersomstandigheden veranderen ook.

Eerst maar eens over die weersomstandigheden. Een hevige noordwesterstorm (windkracht 10) was de belangrijkste veroorzaker van de Watersnoodramp van zeventig jaar geleden. “De kans op zo’n storm is heel klein, maar nog steeds aanwezig. Komt het vaker voor door klimaatverandering? Ik heb begrepen dat de frequentie van dit soort stormen niet verandert”, zegt Glas.

“De zeespiegel verandert wel”, vervolgt hij. “Die ging altijd al met 20 centimeter per eeuw omhoog, maar momenteel is dat 40 centimeter per eeuw. De effecten van zo’n zelfde storm als in 1953 zullen daarmee qua golven en aanvallen op onze kustverdediging groter zijn.”

Toen in 1986 de Oosterscheldekering klaar was, moest die voor een periode van tweehonderd jaar bescherming bieden. De ontwerpers waren daarbij uitgegaan van een zeespiegelstijging van 20 centimeter per eeuw. Inmiddels is dat dus verdubbeld.

En vanaf 2050 is die stijging onzeker. Afhankelijk van de verdere opwarming van de aarde kan dat aan het einde van deze eeuw 1 tot 2 meter zijn. “Bij 2 meter aan het einde van deze eeuw kunnen we halverwege de volgende eeuw uitkomen op 5 meter zeespiegelstijging”, vertelt Glas.

Dat betekent dat Nederland moet nadenken over misschien wel nieuwe Deltawerken. Dat gebeurt volgens de deltacommissaris ook volop. “We hoeven niet tussen nu en volgend jaar een keuze te maken, maar het laat wel zien dat we het enorm in de gaten moeten houden.”

Glas denkt daarbij niet alleen maar over bescherming tégen het water, maar ook aan “leven mét water”. “Dat betekent dat je je beschermt, maar ook gebruikmaakt van natuurlijke processen en water de ruimte geeft.”

“Een stijging van de zeespiegel tot 2 meter kunnen we aan volgens de huidige werkwijze. Maar bij een stijging van 5 meter hoort wat mij betreft onherroepelijk dat we ons landgebruik moeten aanpassen. Een nieuwe kustlijn en eilanden voor de kust zijn opties, maar ook meebewegen met het water.”

Terug naar nu. Als zich een heftige storm aandient, zoals vorig jaar in februari gebeurde, slaapt Glas dan wel goed? “Tot nu toe heb ik niet minder geslapen door een storm of extreme regenval. Maar ik ben dan wel heel alert”, zegt hij. “De kans dat een vergelijkbare ramp zoals in 1953 ons zal treffen is heel klein, maar 100 procent veiligheid bestaat niet.”