De EU komt niet dichter bij het bereiken van de ‘Made in Europe’-deal nu het Amerikaanse subsidieplan opdoemt

De leiders van de Europese Unie kwamen donderdag in Brussel bijeen om een ​​”Made in Europe”-plan te bespreken om de honderden miljarden dollars tegen te gaan die Washington zal uitgeven om zijn groene productiecapaciteit te vergroten.

Leiders van de 27 EU-landen zullen naar verwachting een discussie houden over de transatlantische betrekkingen om te bespreken hoe de samenwerking kan worden gestimuleerd, maar ook hoe als een blok te reageren op een nieuwe Amerikaanse subsidieregeling.

Hoewel de Amerikaanse Inflation Reduction Act (IRA) in augustus in wet is ondertekend en begin volgend jaar in werking zal treden, wordt van de leiders nog steeds niet verwacht dat ze het eens worden over een te volgen koers.

“Het is geen tijd om beslissingen te nemen voor de Europese Raad. Het is tijd om te oriënteren”, zei een EU-functionaris deze week.

Amerikaanse wet riskeert ‘discriminatie van Europese bedrijven’

In een brief aan de leiders in de aanloop naar de top van de Raad waarschuwde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dat elementen van de Amerikaanse inflatiewet “het risico lopen het speelveld ongelijk te trekken en Europese bedrijven te discrimineren”.

De anti-inflatiewet van Washington omvat 367 miljard dollar aan staatssteun om de Amerikaanse productie te stimuleren en stimulansen voor consumenten om Amerikaanse producten te kopen, waaronder auto’s, batterijen en hernieuwbare energiebronnen.

Er is een taskforce op hoog niveau opgericht om het probleem op te lossen en is sinds eind oktober verschillende keren bijeengekomen, waarbij de EU erop gebrand is dat haar fabrikanten dezelfde toegang krijgen tot de Amerikaanse markt als die uit Canada en Mexico, waarmee de VS handelsovereenkomsten.

De Amerikaanse president Joe Biden zei ondertussen dat “tweaks” mogelijk waren tijdens een staatsbezoek van de Franse president Emmanuel Macron eerder deze maand.

Een van de grootste angsten is dat Europese bedrijven, die kampen met veel hogere energieprijzen dan hun Amerikaanse tegenhangers, hun concurrentievermogen zouden kunnen verliezen, investeringen zouden kunnen bevriezen of naar de staat zouden verhuizen om te profiteren van lokale staatssteun en lagere energiekosten.

‘Simpelere, snellere staatssteun’

Von der Leyen stelde in haar brief van woensdag voor om de staatssteunregels voor de komende jaren aan te passen “om te zorgen voor een eenvoudiger, sneller en nog voorspelbaarder staatssteunkader”, en om overheidsinvesteringen te stimuleren om de energietransitie te versnellen door middel van nationale maar ook Europese financiering zodat landen met minder fiscale ruimte ook staatssteun kunnen stimuleren.

Op korte termijn, zei ze, zou dit kunnen worden gedaan door REPowerEU te stimuleren, het plan van de Commissie van 225 miljard euro om te diversifiëren weg van Russische fossiele brandstoffen en de energietransitie te versnellen.

Maar ze voerde ook aan dat de EU op middellange termijn “een structurele oplossing nodig heeft om de cleantech-industrie in Europa een boost te geven”, gebaseerd op gemeenschappelijke Europese financiering.

“Daarom heb ik het idee geïntroduceerd om een ​​Europees Soevereiniteitsfonds op te richten en daarom zullen we in de zomer met concrete voorstellen komen”, schreef ze.

Maar zogenaamde “zuinige” landen – Oostenrijk, Denemarken, Nederland, Zweden – zijn niet happig op plannen om een ​​nieuwe pot met geld te creëren, zoals een soevereiniteitsfonds, dat zou worden gefinancierd door gezamenlijke schuld uit te geven.

In plaats daarvan zijn ze voorstander van uitbreiding van de opdracht van bestaande instrumenten of “flexibilisering van het gebruik van het geld”, zoals een EU-functionaris.

Eén fonds om ze allemaal te regeren?

Het blok begon op grote schaal gemeenschappelijke schulden uit te geven om ervoor te zorgen dat alle 27 Europese economieën de economische storm van de COVID-19-pandemie konden doorstaan. Het zal zich nu ook tot de markten wenden om een ​​hulppakket van 18 miljard euro voor Oekraïne te financieren.

Fiscaal verantwoordelijke landen zijn tegen meer gemeenschappelijke schulden omdat ze meer manoeuvreerruimte hebben om hun bedrijven en economieën te ondersteunen.

Of de EU-landen de lastenverdeling spreiden, zal waarschijnlijk ook het debat aanwakkeren over de staatssteunregels, die tijdens de pandemie al werden versoepeld om regeringen in staat te stellen de zwaar getroffen bedrijven een reddingsboei te geven.

Staatssteun wordt streng gecontroleerd door de Europese Commissie om het onaantastbare gelijke speelveld binnen het blok te handhaven.

Het Duitse plan van 200 miljard euro om kwetsbare bedrijven en burgers te helpen de kosten van de hoge energieprijzen te dragen tot 2024, lokte snel veroordeling uit andere landen uit, waarbij sommigen het afkeurden als concurrentievervalsend.

Kleinere economieën maken zich nu zorgen dat een verdere versoepeling van dergelijke regels, als het geld op nationaal niveau moet worden uitbetaald en niet ook op Europees niveau, sterkere landen zal bevoordelen die meer geld naar hun bedrijven zullen hebben.

‘Laten we geen zware medicijnen gaan uitdelen’

Een diplomatieke EU-bron vertelde Euronews dat het debat over een nieuw fonds betwistbaar is omdat niemand het nog eens is over wat het probleem is, inclusief welke sectoren en bedrijven door de wet kunnen worden beïnvloed.

“Laten we daar eerst een duidelijk beeld van krijgen, zodat we kunnen bepalen wat het probleem werkelijk is. Laten we geen zware medicijnen gaan uitdelen als we niet weten of we een verkoudheid of Covid behandelen”, zei de bron, eraan toevoegend dat er waren instrumenten die landen al konden gebruiken voordat ze een nieuw fonds oprichtten.

Parijs wil ook niet dat discussies zich concentreren op één enkel fonds “omdat we de contraproductieve effecten kunnen zien die dit zou kunnen hebben bij sommige van onze partners”, zei een bron bij het Elysée.

Daarom wordt van de leiders verwacht dat zij de Commissie opdragen met voorstellen te komen.

“De Commissie moet in de eerste weken van 2023 terugkomen met een Europese strategie die bijvoorbeeld “made in Europe” kan worden genoemd en die al deze kwesties aanpakt”, voegde het eraan toe.