Macron’s bezoek aan Afrika: wie heeft meer invloed op het continent? Frankrijk, clans en Wagner

In 2017, in een keynote speech in Ouagadougou, werd Burkina Faso gemaakt over het Franse beleid ten aanzien van Afrika door de Franse president Emmanuel Macron. Hij verklaarde dat het tijdperk waarin Parijs voormalige koloniën ‘betutteld’ was, eindelijk voorbij was en dat een nieuwe relatie niet gebouwd moest worden op basis van een achterhaald systeem van invloed, maar op basis van een nieuwe generatie Afrikanen.

Een andere poging om een ​​”nieuwe deal” te presenteren vond maandag plaats in het Elysée-paleis, twee dagen voor het begin van zijn presidentiële tournee door Centraal-Afrika. Het hoofd van de Vijfde Republiek stelde onder meer voor a merkbare vermindering van het aantal Franse soldaten op het continent en een stap naar een model van “gezamenlijk beheer” van militaire bases met Afrikaanse landen.

De nieuwe “pragmatische” formule van Macron omvat veiligheidsbeleid, dat de laatste tijd een hoofdpijnpunt is geweest voor Parijs (in Mali, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Burkina Faso), en meer nadruk op het bedrijfsleven.”

Frankrijk moet erkennen dat het belangen heeft in Afrika”, zei Macron, eraan toevoegend dat het deze opzij moet zetten door “het grootste respect te tonen” voor zijn partners.

Nieuwe politiek met oude helden

Het vliegtuig van de Franse leider landde woensdag in Libreville, waar hij zal deelnemen aan de “One Forest-top”, een top waar het Elysée zegt dat het “concrete oplossingen” zal bespreken om het Gabonese bos te redden, het op één na grootste regenwoud ter wereld na de Amazone. Naast de rijke biodiversiteit is Gabon ook de thuisbasis van het Franse leger. Het is de thuisbasis van een van de vier permanente Franse bases op het continent. Inmiddels wordt het land al 56 jaar geregeerd door de Bongo-clan.

Volgens Thierry Virkuloneen onderzoeker aan het Franse Instituut voor Internationale Betrekkingen (IFRI), stelt dat Centraal-Afrika “het minst democratische deel van het continent” is.

Na Gabon reist Macron naar het naburige Angola, Congo Brazzaville en de Democratische Republiek Congo. De laatste lijdt aan interne strijd, met conflict met buurland Rwanda aan de grens van de landen.

De Human Rights League en drie dozijn andere NGO’s hebben opgeroepen Emmanuel Macron om zijn bezoek aan Kinshasa te wijden “aan de eerbiediging van de mensenrechten en de democratie”. Dit is ook toepasselijk voor Congo-Brazzaville: Emmanuel Macron was twee jaar oud toen Denis Sassou Nguesso voor het eerst aan de macht kwam in de republiek.

Het Portugeessprekende Angola, afhankelijk van buitenlandse investeerders, heeft geen koloniale geschiedenis met Frankrijk, maar volgens Thierry Wirkulon verschilt het politiek weinig van andere landen in de regio: “Angola zit in dezelfde situatie: de regerende partij is in onafgebroken aan de macht sinds de onafhankelijkheid in 1975. Presidenten zijn veranderd, maar dezelfde partij is aan de macht gebleven.Iedereen weet dat democratie niet op de agenda staat in deze regio.

Een “veelbelovende markt” voor de Wagner Group

Door de afwezigheid van Frankrijk zijn de nauwe banden met deze landen aanzienlijk verbroken. Afgelopen augustus werden Franse militairen vervangen door huurlingen van de Wagner Group in Mali, waar Frankrijk een anti-jihadistische operatie Barkhan uitvoerde.

Ook het Franse contingent zal binnenkort Burkina Faso verlaten. Thierry Virkulon sluit een poging van Yevgeny Prigozhin niet uit om door te dringen in Burkina Faso en het als “logistiek platform” te gebruiken. Dit staat in de rapport “De grijze zone: aanwezigheid van Russische militairen, huurlingen en criminelen”, gepubliceerd door de ngo Global Initiative.

“Het is een veelbelovende markt”, zegt de expert, “veel regeringen zitten in een moeilijke veiligheidssituatie en zoeken bescherming van buitenaf.

Zal de invloed van Rusland van korte duur blijken te zijn?

Ondanks de snelle expansie lijken Russische PMC’s “ineffectief” voor Thierry Virkulon: “De Wagners zijn in het beste geval in staat om de situatie te stabiliseren, maar ze kunnen het conflict niet omkeren en een nieuwe dynamiek creëren.

Dat gezegd hebbende, de Chinese aanwezigheid in Afrika is beperkt tot de economische sfeer, en dit is wat Peking een blijvende invloed garandeert.

“China investeert al 20 jaar in Afrika, dat wil zeggen sinds het begin van de eeuw”, zegt Thierry Virkulon. Dit onderscheidt het van Rusland, dat pas onlangs is ontstaan. Na de ineenstorting van de USSR dacht het niet eens aan Afrika als een economische kans.