Waar staat China in de oorlog in Oekraïne?

“Beijing zal zijn eigen beslissingen moeten nemen over… of het militaire hulp verleent, maar als het die weg inslaat, zal dat reële kosten met zich meebrengen”, zei de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan maandag tegen CNN.

Zijn opmerking is de laatste in een reeks waarschuwingen aan China om de dodelijke aanval van Rusland op Oekraïne niet te steunen.

Maar het standpunt van Peking over de oorlog in Oekraïne is gecompliceerd, geduwd en getrokken in tegenstrijdige richtingen.

Nergens meer dan militair.

Nu de Russische militaire voorraden uitgeput zijn na een lang jaar van zware oorlogsvoering, zegt Dani Belo, assistent-professor internationale betrekkingen aan de Webster University, dat het “mogelijk” is dat China dodelijke hulp aan Moskou kan leveren.

Hij gelooft echter dat het zich hoogstwaarschijnlijk zal beperken tot het leveren van “munitie, uniformen en andere basisvoorzieningen” uit angst voor een escalatie met de VS en zijn bondgenoten.

‘China is een beetje in de war’

Een andere reden waarom Peking terugdeinst voor het leveren van zwaardere wapens, zoals raketten en tanks, is dat dit de positie van China als conflictbemiddelaar in gevaar kan brengen.

“Het zou verrassend zijn als ze zo ver zouden gaan, omdat het elke pretentie zou wegnemen een eerlijke makelaar te zijn die zou kunnen helpen een oplossing voor het conflict te vinden”, vertelde professor Shaun Breslin, een vooraanstaand academisch expert op het gebied van Chinese politiek aan de Warwick University. Euronieuws.

Op vrijdag riep China op tot een alomvattend staakt-het-vuren in Oekraïne, waarbij het zijn eigen vredesplan prees dat alle partijen aanspoorde om “terughoudendheid te betrachten, de vlammen niet aan te wakkeren … en te voorkomen dat de crisis … uit de hand loopt”.

Wat de Chinezen hier doen, zegt professor Breslin, is zichzelf positioneren als een “heel ander soort grootmacht dan het Westen”.

In tegenstelling tot de VS en zijn bondgenoten, die Oekraïne nadrukkelijk hebben gesteund met massa’s militaire en financiële steun, heeft Peking zich gericht op het vinden van oplossingen door middel van dialoog en vrede.

Maar deze houding is een “delicate evenwichtsoefening”, die de spanningen binnen het Chinese buitenlandse beleid benadrukt, voegt professor Breslin eraan toe.

“Hoewel ze graag het Westen de schuld geven van het conflict en de Russische beweringen steunen, maken ze zich oprecht zorgen over de veiligheid door de mogelijke uitbreiding van de NAVO… China heeft [also] zijn geloofsbrieven als een kracht van vrede en stabiliteit in de wereld naar voren geschoven… vasthoudend aan niet-inmenging in politiek, soevereiniteit en grenzen, ‘zei hij.

“Er is een asymmetrie in hun neutraliteit.”

Sterker nog, zelfs als Peking zowel Kiev als Moskou rond de onderhandelingstafel kan krijgen, is er geen garantie dat ze zullen voldoen aan een door China geleide diplomatieke regeling.

“Het plan van China is ambitieus. Maar wat gebeurt er als ze het niet eens zijn met wat je zegt? Het is vrij moeilijk om te zien hoe hun plan tot iets kan leiden,’ zei prof. Beslin.

“Zoals heel veel landen zouden de Chinezen best willen dat dit allemaal weggaat. Ze zouden veel liever hebben dat de oorlog nooit heeft plaatsgevonden”, voegde hij eraan toe.

‘Beijing wil stevige voetafdruk in Oost-Europa’

Een belangrijke drijfveer achter China’s houding tegenover de oorlog in Oekraïne is economie.

Vóór de invasie van 2022 verwelkomde de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy Chinese investeringen in het land.

Peking was vóór het conflict de grootste investeerder in de infrastructuur van Oekraïne en is een grote verbruiker van Russische energie, wat helpt om de oorlogsmachine van Poetin draaiende te houden.

Ondanks dat analisten het tegendeel voorspellen, heeft China sinds het begin van het conflict niet significant meer energie uit Rusland geïmporteerd, te midden van een Europees verbod op Russische olie en gas.

Deze economische motieven geven Peking “aanzienlijke invloed” als bemiddelaar, zegt prof. Belo.

Hij vertelde Euronews dat Beijing waarschijnlijk zal proberen een prominente rol te spelen bij de wederopbouw na het conflict – niet uit de goedheid van zijn hart, maar omdat het lucratief is en zijn “strategische voetafdruk” in Oost-Europa zou kunnen vergroten.

“China zal na de oorlog op een veel substantiëlere manier in de economie van Oekraïne willen worden geïntegreerd”, vervolgde prof. Belo.

Een lopende studie van de Kyiv School of Economics berekende dat Oekraïne elke week voor ongeveer $ 4,5 miljard aan schade lijdt aan zijn civiele infrastructuur. Het voorspelde dat de totale economische verliezen van het land zouden kunnen oplopen tot ongeveer $ 600 miljard.

Wat er ook gebeurt, een eerste essentiële stap zal een bilaterale ontmoeting tussen China en Oekraïne zijn – zoals Zelenskyy onlangs heeft gevraagd.

“China is echt de speler om naar te kijken [when it comes to Ukraine]’, zei prof. Belo. “Diplomatisch, militair en wereldwijd is het de speler die vaak de weegschaal doet kantelen.”