Ian Blackford bekeek de verkiezing van zijn opvolger Stephen Flynn via zoom, omringd door zijn naaste bondgenoten. En door dozen.
Zijn aanstaande gedwongen vertrek uit de twee verdiepingen tellende, met houten panelen beklede kantoorsuite die aan de leider van de derde partij van het parlement was toegekend, was een bron van verdriet en frustratie.
Nicola Sturgeon had haar eigen ongeluk duidelijk gemaakt aan collega’s. Want deze brutale politieke hit was een zeldzaam vertoon van slechte discipline in haar gelederen.
Publieke kritiek op collega’s is expliciet verboden in de doorlopende opdrachten van de Westminster-groep, maar in privé-SNP-parlementsleden kan het verrassend venijnig zijn.
“What a***”, oordeelt een parlementariër over een collega. “Hij is een klootzak en lui”, zo vat een ander parlementslid een mede-SNP-politicus samen.
Een nationalist die een groot landelijk gebied vertegenwoordigt “heeft een ego ter grootte van zijn kiesdistrict”. Een minder bekende MP is “een zoomer… dik als twee planken”.
Het lastigvallen van deze gemengde talenten is nu de weinig benijdenswaardige taak van de nieuwe Westminster-leider van de SNP, de heer Flynn.
Zijn overhaaste verkiezing was niet alleen het laatste bewijs van verdeeldheid binnen de partij, maar ook een duidelijk teken van een generatiewisseling.
De ‘hitbaan’
De heer Flynn was zowel de parlementariër achter de staatsgreep als de belangrijkste begunstigde, maar confronteerde de heer Blackford nooit rechtstreeks.
In plaats daarvan, na maandenlang parlementsleden het hof te hebben gemaakt en zelfs nadat hij had beweerd dat hij “niet van plan was om op te staan”, liet Flynn zijn vriend en collega-parlementslid David Linden het vuile werk opknappen.
De heer Linden trad op als afgezant en ontmoette de opperzweep van de heer Blackford en liet hem een lange lijst met namen zien. De boodschap: we hebben de steun van een meerderheid van de SNP-parlementsleden en zouden een leiderschapsuitdaging winnen. Jouw beurt.
“Zelfs als hij met een handvol stemmen zou winnen, zou Ian een dode eend zijn”, zei een collega.
Een gesprek met mevrouw Sturgeon en haar aanbod van een nieuwe rol in haar laatste streven naar Schotse onafhankelijkheid hielpen de heer Blackford om zijn beslissing af te ronden.
De frustratie van de eerste minister was niet puur vanwege het verlies van een vertrouwde bondgenoot. Maar met meerdere crises in de openbare dienstverlening in Schotland en interne verdeeldheid over transwetgeving, heeft mevrouw Sturgeon beperkte bandbreedte om verder SNP-drama aan te pakken. “Ze leidt een verdomde regering”, betoogde een parlementslid. ‘Hoe minder ze aan ons denkt, hoe beter.’
De nieuwe baas
Als ik meneer Flynn een paar dagen na zijn overwinning op de koffie ontmoet (hij kiest voor een haver flat white), flitst er een glimlach op zijn gezicht als ik naar de staatsgreep vraag.
Hij gaat verder met de ijle bewering dat zoiets niet bestond. Wat betreft de rol van de heer Linden bij het sturen van de heer Blackford: “Ik ben niet op de hoogte van enige lijst”, is zijn antwoord.
Toch lijkt de nieuwe leider vertrouwen te hebben in zijn capaciteiten en ontwapenend ontspannen over de uitdagingen die voor hem liggen.
Zijn debuut bij PMQ’s werd uitgevoerd zonder aantekeningen die aanleiding gaven tot lof van politieke commentatoren.
“Ik lees veel en voel me zelfverzekerd in de Commons ondanks dat ik naar beneden werd geschreeuwd”, vertelt hij me. “Het is een boeiende aanpak en het is relatief ongebruikelijk, vooral voor frontbenchers.”
Rishi Sunak daarentegen woont de wekelijkse sessies bij, gewapend met een ringband met informatie, terwijl Keir Starmer een bundel gescripte vragen vasthoudt.
“Het lijkt erop dat Stephen in sommige van die dingen gelooft”, betoogde een vriend die minachtend is over de carrière van de heer Blackford in de financiële dienstverlening. ‘Dat heb ik liever dan dat een hele rijke bankier over armoede praat.’
De Westminster-groep
Afgezien van zijn prille relatie met mevrouw Sturgeon (“Ik weet zeker dat we elkaar in het nieuwe jaar zullen inhalen – ze heeft me erg gesteund”), zal de heer Flynn de complexe reeks persoonlijkheden onder zijn eigen kudde parlementsleden moeten beheren. “Iedereen heeft een klacht”, zei een parlementariër.
De puntige ontslagbrief van veteraan-parlementslid Pete Wishart toen hij de SNP-voorbank verliet, was opvallend, juist omdat dergelijke uitingen van verdeeldheid zeldzaam zijn in de partij.
Afgezien van het achterklap, is er een groter probleem, dat sommigen zien als een langlopende pijn binnen de SNP Westminster-groep: zijn het parlementsleden of MSP’s die de aanklacht voor een onafhankelijk Schotland leiden? Wie is de voorhoede en wie de achterhoede?
Lees verder:
SNP onthult nieuw plan om indyref2 veilig te stellen zonder steun van Westminster
Stewart McDonald ‘verwijderd’ uit de commissie nadat het leiderschap van SNP Westminster was gewijzigd
Nicola Sturgeon maakte zich druk over de genderhervormingen van de Schotse regering
Volgens een betrokkene kan het leiden tot gemengde boodschappen voor fragiele ego’s: “In Westminster moet je je een halfgod voelen. Maar keer terug naar Schotland en zijn lokale raadsleden en MSP’s die de macht uitoefenen.”
De heer Flynn wordt geconfronteerd met een paradox: hij heeft nu misschien wel het grootste Britse mediaplatform van de partij, maar hij bezit bijna geen macht en er is geen enkele kans dat dat zal veranderen.
Vijfenveertig parlementariërs motiveren met zo’n sombere kijk is moeilijk. Vooral omdat peilingen suggereren dat Scottish Labour in opkomst is en daarom SNP-verliezen waarschijnlijk zijn bij de algemene verkiezingen.
Een hooggeplaatste Schotse Labour-figuur beweerde dat de partij nu “competitief” is met 15 zetels, inclusief alle zeven in handen van de nationalisten in Glasgow.
De speciale conferentie
De heer Flynn wordt beschouwd als ongeduldiger over onafhankelijkheid dan zijn voorganger, maar hij houdt de lippen stijf op elkaar als ik de belangrijkste gebeurtenis in 2023 voor de SNP aan de orde stel: hun speciale voorjaarsconferentie om de strategie van de partij voor het verlaten van het VK te bespreken.
Na de uitspraak van het Hooggerechtshof van november dat een tweede referendum niet kan plaatsvinden zonder de toestemming van Westminster, kondigde Sturgeon aan dat er een bijeenkomst zou worden gehouden om een de facto referendum over onafhankelijkheid te bespreken.
In tegenstelling tot de jaarlijkse conferenties van het feest, die meestal zorgvuldig gechoreografeerd en dramavrij zijn, kan dit evenement het moment zijn waarop interne splitsingen uitbreken.
Sommige ministers van het kabinet van mevrouw Sturgeon zijn persoonlijk kritisch over haar huidige plan, terwijl anderen beweren dat haar campagne voor onafhankelijkheid niet urgent of radicaal is geweest.
De verschuiving
Discussies over de toekomst van de eerste minister zijn bijna eindeloos, zelfs als mevrouw Sturgeons politieke eminentie en ijzeren greep op de SNP betekent dat alleen zij het tijdstip van haar vertrek zal kiezen. Velen denken dat dit hoogstwaarschijnlijk zal gebeuren na de verkiezingen van 2024.
De continuïteit van haar aanwezigheid aan de top van de Schotse politiek betekent dat het voor velen moeilijk is om zich een opvolger voor te stellen. Het betekent ook dat de pool van potentiëlen groot is.
Mevrouw Sturgeon zit sinds de laatste weken van Tony Blairs premierschap in de regering van Edinburgh. Na acht jaar is ze de langstzittende eerste minister van Schotland, en dat volgde op zeven jaar als plaatsvervanger van Alex Salmond.
De heer Flynn was elf toen mevrouw Sturgeon voor het eerst in het Schotse parlement werd gekozen. Zijn hulpsheriff Mhairi Black was vijf jaar oud. De SNP hebben hun hele volwassen leven in de regering gezeten en maken nu deel uit van een nieuwe generatie.
En dat – samen met het marginale karakter van de heer Flynn’s zetel in Aberdeen South – is de reden waarom sommigen voorspellen dat hij na het leiden van de partij in Westminster zijn zinnen heeft gezet op de topbaan in Edinburgh.
“Dat is niet mijn focus”, beweert hij. “Mijn focus is om ons hier weg te krijgen. Ik ga niet afwijken van dat doel.”
2023 zou een jaar kunnen worden van grote veranderingen binnen de SNP. Als dat zo is, zal de heer Flynn waarschijnlijk een belangrijke rol spelen.
Lees hier het volledige artikel.