De arctische waterwegen van Alaska veranderen in een onheilspellend oranje

Oorspronkelijk dit verhaal Verscheen op Hoogland nieuws en maakt deel uit van de Klimaatdesk samenwerking.

Tientallen eens kristalheldere beken en rivieren in Arctisch Alaska zijn nu helder oranje en troebel, en in sommige gevallen worden ze zuurder. Dit verder onontwikkelde landschap ziet er nu uit alsof er al tientallen jaren een industriële mijn in gebruik is, en wetenschappers willen weten waarom.

Roman Dial, hoogleraar biologie en wiskunde aan de Alaska Pacific University, merkte voor het eerst de sterke veranderingen in de waterkwaliteit op tijdens veldwerk in de Brooks Range in 2020. Hij bracht een maand door met een team van zes afgestudeerde studenten, en ze konden het niet vinden voldoende drinkwater. “Er zijn zoveel stromen die niet alleen bevlekt zijn, ze zijn zo zuur dat ze je melkpoeder doen stremmen,” zei hij. In andere was het water helder, “maar je kon het niet drinken omdat het een heel rare minerale smaak en scherpte had.”

Dial, die de afgelopen 40 jaar het noordpoolgebied heeft verkend, verzamelde gegevens over door klimaatverandering veroorzaakte veranderingen in de boomgrens van Alaska voor een project dat ook werk omvat van ecologen Patrick Sullivan, directeur van het Environment and Natural Resources Institute van de universiteit van Alaska Anchorage, en Becky Hewitt, professor milieustudies aan het Amherst College. Nu graaft het team in het mysterie van de waterkwaliteit. “Ik heb het gevoel alsof ik weer een afstudeerder ben in een lab waar ik niets vanaf weet, en ik ben erdoor gefascineerd”, zei Dial.

De meeste roestende waterwegen bevinden zich in enkele van de meest afgelegen beschermde gebieden van Alaska: de Arctic National Wildlife Refuge, de Gates of the Arctic National Park and Preserve, het Kobuk Valley National Park en de Selawik Wildlife Refuge.

Het fenomeen is visueel opvallend. “Het lijkt alsof er iets is opengebroken of iets is blootgelegd op een manier die nog nooit eerder is blootgelegd”, zei Dial. “Alle hardrock-geologen die naar deze foto’s kijken, zeggen: ‘Oh, dat lijkt op zuur mijnafval.'” Maar het is geen mijnafval. Volgens de onderzoekers komt de roestige laag op rotsen en oevers van het land zelf.

De heersende hypothese is dat de opwarming van het klimaat ervoor zorgt dat de onderliggende permafrost achteruitgaat. Dat maakt sedimenten vrij die rijk zijn aan ijzer, en wanneer die sedimenten stromend water en open lucht raken, oxideren ze en krijgen ze een diepe roestoranje kleur. De oxidatie van mineralen in de bodem kan het water ook zuurder maken. Het onderzoeksteam is nog vroeg in het proces van het identificeren van de oorzaak om de gevolgen beter te kunnen verklaren. “Ik denk dat de pH-kwestie” – de zuurgraad van het water – “echt alarmerend is”, zei Hewitt. Hoewel de pH veel biotische en chemische processen in beken en rivieren reguleert, is de exacte impact op de ingewikkelde voedselwebben in deze waterwegen onbekend. Van vissen tot beekbedwantsen en plantengemeenschappen, het onderzoeksteam weet niet zeker welke veranderingen het gevolg kunnen zijn.

Het roesten van de rivieren in Alaska zal waarschijnlijk ook gevolgen hebben voor menselijke gemeenschappen. Rivieren zoals de Kobuk en de Wulik, waar roest is waargenomen, dienen ook als drinkwaterbronnen voor veel overwegend inheemse gemeenschappen in Noordwest-Alaska. Een grote zorg, zei Sullivan, is hoe de waterkwaliteit, als deze blijft verslechteren, van invloed kan zijn op de soorten die dienen als de belangrijkste voedselbron voor de inheemse bewoners van Alaska die een zelfvoorzienende levensstijl leiden.